Το Κοντομαρί
Το χωριό Κοντομαρί, του οποίου η ιστορία φτάνει μέχρι την Ενετοκρατία και το 1200 μ Χ. , ανήκει στον δήμο του Πλατανιά.
Η περιήγηση στο χωριό και τους γύρω οικισμούς υπόσχεται στον επισκέπτη μοναδικές εικόνες, μυρωδιές και αναμνήσεις. Η κοινότητα Κοντομαρί επεκτείνεται από τον παραθαλάσσιο Πύργο Ψηλονέρου και το Μετόχι έως τους ημιορεινούς οικισμούς της Κοιλάδας και του Ξηροκαμπίου. Η ομορφιά της φύσης δίδεται απλόχερα μέσα από τους ελαιώνες, τα περιβόλια, τα αμπέλια, τα αβοκάντο και τη γαλάζια ακρογιαλιά.
Απέχει 18 χιλιόμετρα δυτικά από την πόλη των Χανίων και βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από το ιστορικό χωριό Μάλεμε (3 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του αεροδιαδρόμου του Μάλεμε) και είναι κτισμένο σε υψόμετρο 85 μ.
Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 το χωριό έχει 285 κατοίκους.
Κύρια προϊόντα της περιοχής, είναι το λάδι, τα αβοκάντο και τα εσπεριδοειδή. Οι κάτοικοι του χωριού έχουν άμεση επαφή με την φύση και η πλειοψηφία αυτών ασχολείται με την γεωργία και την κτηνοτροφία ή τον τουρισμό.
Πέρα από την γραφικότητα και τις φυσικές ομορφιές του, το χωριό διαθέτει και ένδοξη ιστορία όντας ένα από τα μαρτυρικά χωριά της Ελλάδας.
Ιστορικά το χωριό έχει χαρακτηριστεί μαρτυρικό καθώς σ’ αυτό σημειώθηκε η πρώτη μαζική εκτέλεση αμάχων κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη από τους Ναζί. Ειδικότερα, στις 2 Ιουνίου 1941 κατά τη Μάχης της Κρήτης, Γερμανοί εκτέλεσαν 24 άρρενες χωρικούς ως αντίποινα για την αντίσταση που είχαν προβάλει στις 20 Μαΐου, όταν Γερμανοί αλεξιπτωτιστές έπεσαν νοτιοανατολικά του Μάλεμε για να καταλάβουν την Κρήτη.
Η σφαγή καταγράφηκε από τον φωτογραφικό φακό του πολεμικού ανταποκριτή Βάιξλερ που συνόδευε το απόσπασμα για λογαριασμό της προπαγάνδας του Γερμανικού στρατού. Τα αρνητικά των φωτογραφιών ανακαλύφθηκαν το 1980 (μετά από 39 χρόνια) στα Ομοσπονδιακά Γερμανικά Αρχεία από τον Έλληνα δημοσιογράφο Βάσο Μαθιόπουλο.
Στο κέντρο του χωριού βρίσκεται το Μνημείο των πεσόντων, ως υπενθύμιση στον επισκέπτη για την εκτέλεση των ανδρών χωρικών από τους Γερμανούς ναζί.
Στην κεντρική πλατεία στέκει περήφανα ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής. Αποτελεί πολιούχος και προστάτιδα του Κοντομαριού. Ο ναός είναι μονόκλιτος και κτίστηκε τη δεκαετία του 1960 στη θέση παλαιότερου ναού.